Beyin Kanaması
Kafatasının içinde beyin yüzeyinde, boşluklarında ya da dokusunda gerçekleşen kanamalar beyin kanaması olarak tanımlanır. Çeşitli sakatlıklara ve ölüme neden olabilen ciddi bir sağlık problemi olan beyin kanamaları 5 kategoriye ayrılır.
Beyin Kanaması Türleri
• Subaraknoid Kanama: Genellikle yaşlı insanlarda gerçekleşen bu tip kanamalar beyin zarı ile beyin arasında oluşur. Beyin damarlarındaki anevrizmalardan kaynaklanır. Baş ağrısı ile kendini belli eder.
• Epidural Kanama: Dış beyin zarı üzerinde, zar ile kafatası kemikleri arasında görülür. Genellikle kafatası kemiklerinin hasar görmesi sonucu oluşur. Bilinç kaybı ile karakterizedir.
• Subdural Kanama: Beyin zarları arasında asılı bulunan köprü toplardamarların travma sonucu kopması ya da yırtılması sonucu oluşur. Belirtiler hemen ortaya çıkmayabilir.
• İntraserebral Kanama: Beyin dokusu içinde oluşan kanamalardır. Diyabet, yaşlılık, alkol tüketimi gibi nedenlerden kaynaklanır. İnmenin en sık rastlanan sebeplerindendir.
• İntraventriküler Kanama: Beyin içindeki ventriküllerde ortaya çıkan kanamalardır. Oksijen taşınmasında etkili oldukları için beyne oksijenin taşınmasına engel olabilir. Hayati fonksiyonları etkileyebilir.
Beyin Kanamasının Nedenleri
Beyin kanamasına yol açan birden çok faktör bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanır:
– Yüksek tansiyon
– Kafa travmaları
– Amiloid Anjiyopati
– Anevrizma (Baloncuk)
– Kan damarlarındaki anomaliler
– Pıhtılaşma bozuklukları
– Beyin tümörleri
– Damar sertliği
– Karaciğer kaynaklı hastalıklar
– İleri yaş
Beyin Kanaması Belirtileri nelerdir?
Beyin kanamasına işaret eden belirtiler her kişide farklı gözlenebilir. Kanamanın türü, meydana geldiği bölge, etkilenen doku vb. gibi unsurlar belirtilerin de şiddetini ve sayısını değiştirebilir. Bazı semptomlar aniden kendini gösterirken bazıları zaman içinde fark edilebilir. Beyin kanamasının belirtileri şunlardır:
– Bilinç bulanıklığı
– Şiddetli baş ağrısı
– Bulantı ve kusma
– Epilepsi atağı
– Baş dönmesi
– Vücudun bazı bölgelerinde ani karıncalanma ve uyuşma, felç
– Yutma ve görmede zorlanma
– Göz hareketlerindeki kontrolün azalması
– Anormal konuşma
– Kulak çınlaması
Beyin Kanamasında Tanı ve Tedavi
Beyin kanaması şüphesi olan hastalarda en önemli tanı yöntemi hızlı ve doğru sonuç veren beyin tomografisidir. Hastanın şikayetlerine göre MR, MR anjiyografi, bilgisayarlı anjiyografi gibi görüntüleme tekniklerinden de faydalanılabilinir. Kanamanın türüne göre tedavi planlanır. Bazı hastalar gözlem altında tutulurken, bazıları anjiyografik yöntemlerle sağlığına kavuşturulabilir. Bazı hastalar için ise cerrahi müdahale tek çaredir.
Bu tedavilere ilaveten beyindeki ödemin atılması ve epilepsi nöbetlerini kontrol altına almak için ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Beyin Kanaması Ameliyatı
Beyin kanamasında anjiyografik yöntemler, ilaç tedavisi ve gözlemin yeterli olmadığı hastalarda beyne baskı yaparak hayati fonksiyonları riske eden kanamanın cerrahi operasyonla durdurulması kaçınılmazdır. Beyinde kanamanın yarattığı baskının hafifletilmesi (dekompresyon) için yapılacak cerrahi müdahaleler şöyledir:
• Açık cerrahi: Kafatasının bir kısmı çıkarılarak doku içindeki birikim boşaltılır ve yırtılan damar onarılır.
• Basit aspirasyon: Kafatasında açılan küçük bir delikten içeri sokulan kateter yardımıyla biriken kan çekilir.
• Stereotaktik aspirasyon: Kanın boşaltılması için geliştirilmiş aspirasyon cihazı ile yapılır.
• Endoskopik tahliye: Kafatasında açılan küçük bir delikten girilerek biriken kan, endoskop yardımıyla tahliye edilir.
Damar içi yöntem: Endovasküler olarak adlandırılan damar içi yöntem kapalı olarak gerçekleştirilir. Kasıktan girilerek problemli damara ulaşılır, sorunun giderilmesi sağlanır.
Ameliyat Sonrası Süreç
Her beyin kanaması kişide kalıcı bir iz bırakmaz. Bazıları basit müdahalelerle tedavi edilebilirken bazı hastalar için durum çok daha ciddi olabilir. Beyin kanaması ameliyatı sonrası tansiyonun kontrol altında tutulması büyük önem taşır. Ayrıca bu süreçte kişinin eski yaşamına dönebilmesi için uzun bir rehabilitasyon sürecine ihtiyacı vardır. Rehabilitasyon programı kişinin özel durumuna göre fizik tedavi, iş terapisi, yaşam tarzının değiştirilmesi, konuşma terapisi gibi çeşitli konularda planlanabilir. Ayrıca kötü yaşam alışkanlıklarını terk etmek ve kafa travmalarına karşı ekstra hassasiyet gösterilmesi büyük önem taşımaktadır. Emniyet kemeri takmak, motosiklet kullanırken kask kullanmak gibi basit önlemler de hayat kurtaracaktır.