Boyun Fıtığı
Vücudun dik durmasını ve hareket kabiliyetinin yerine getirilmesini sağlayan omurga, omur adlı kemiklerden oluşur. Omurların arasında bulunan diskler, yastık görevi yaparak omurlara yük binmesine engel olur. Boynumuzda 7 omur ve 5 disk bulunur. Çeşitli nedenlerle boyunda disk yapısının hasar görmesi ve omurilik kanalına doğru yer değiştirmesi boyun fıtığı (servikal disk hernisi) olarak adlandırılır.
Boyun Fıtığı Nedenleri
Genellikle 20 ve 40 yaş arasında olan, özellikle masa başında, ekran karşısında çalışan kişilerde meydana gelen boyun fıtığı yanlış hareket, ileri yaş sonucu diskteki suyun azalması, yüksekten düşme gibi travmalar sonucu da oluşabilir. Ayrıca uzun süre telefonda konuşma, ekrana boynu eğecek şekilde bakma, ev işleri, dikiş nakış gibi işler, soğuk klima altında durma, yanlış uyuma pozisyonu gibi faktörler de boyun fıtığı oluşumunu tetikler. Boyun fıtığı akut ve kronik olmak üzere iki dönemde incelenir. Akut dönemde nukleus pulpozus fıtıklaşır ve dışarı çıkar. Kronik dönemde ise kemikte gagalaşma oluşumu (osteofit) veya omurgada yaygın dejenerasyon gözlenir.
Boyun Fıtığı Belirtileri
Boyun fıtığının yaygın belirtileri şu şekildedir:
– Şiddetli boyun, omuz ve sırt ağrısı
– Tek tarafta yaşanan kol ağrısı
– Parmak uçlarında uyuşma ve ağrı
– Ele alınan cisimlerin düşürülmesi
– Yürümede güçlük ve dengesizlik
– Elektriklenme
– Kollarda incelme
– Reflekslerin zayıflaması
– Nadiren idrar ve gaita kaçırma
– İlerleyen olgularda felç gelişimi
Boyun fıtığında özellikle bu semptomlara dikkat edilmelidir:
– Kontrol edilmeyen ateş, titreme ve üşüme
– Gece terlemeleri
– Hastada kanser, tüberküloz, HIV gibi enfeksiyon hastalığının bulunması
– Sebebi bilinmeyen kilo kaybı
– Ağrıların dinmemesi
– Boyundaki lenf bezleri ile ilgili problemlerin başlaması gibi durumlarda vakit kaybedilmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Boyun Fıtığında Teşhis ve Tedavi
Boyun fıtığı teşhisi için öncelikle hastanın şikayetleri dinlenir. Kuvvet kaybı, duyu kaybı ve reflekslerin kabiliyetini belirlemek için nörolojik muayene gerçekleştirilir. Kesin teşhis için röntgen, MR ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tekniklerinden faydalanılır. Kimi zaman sinirlerin kalitesinin saptanması için sinir elektrosu tetkiki (EMG) ve hastanın farklı bir hastalığı olup olmadığının saptanması için biyokimya analizi istenebilir. Yapılan tetkiklerde sinir tahribatı gözlenmezse istirahat, ağrı kesici ve ilaç tedavisi tercih edilir. Hastaya doğru duruş ve oturma şekli önerilir. Ağır kaldırma, yük taşıma gibi boynu yoracak aktivitelerden kaçınılmalıdır. Boyun fıtığı tedavisinde cerrahi olmayan seçenekler şunlardır:
– İlaç tedavisi: Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar kullanılarak şikayetlerin dindirilmesi amaçlanır.
– Fizik tedavi: Boyun fıtığının ilerlemesini önleyecek fizik tedavi programı hazırlanır. Boyun germe egzersizi, boyun çekme egzersizi gibi tekniklerden faydalanılır.
– Spinal Steroid Enjeksiyonu: Ağrının hafifletilmesi için hekim kontrolünde epidural boşluğa kortizonlu ilaç enjekte edilir. Ödem ve inflamasyonun azaltılması hedeflenir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı
Boyun fıtığı ameliyatı cerrahi olmayan tedavilerden ve iyi yaşam alışkanlıklarından fayda görmeyen hastalar için uygundur. Ameliyatın amacı sinire baskı yapan disk kısmının çıkarılmasıdır. Diskektomi adı verilen bu işlem boynun ön ya da arka tarafından yapılan 1.5 santimlik bir kesiden gerçekleştirilir. Yapılan işlemle omurilik ve sıkışan sinir dokuları rahatlatılır. Mikrocerrahi yöntemle yaklaşık 1-1.5 saatte gerçekleştirilen bu operasyonun ardından bazı vakalarda füzyon işlemi de yapılır. Spinal füzyon cerrahisi olarak adlandırılan bu işlemde problemli disk çıkarılır ve işlevini diğer diskler üstlenerek disk eksikliği tolere edilir. Bazı durumlarda çıkarılan diskin yerine hareketli protez de uygulanabilmektedir ancak protezler uzun vadede hareket kabiliyetini kaybedebilir.
Yapılan cerrahi müdahalenin ardından hasta 1 günlük müşahedenin ardından taburcu edilir. Kişisel ihtiyaçlarını görme süresi 2 gün, günlük yaşama dönüş süresi maksimum 10 gündür. Operasyondan 15 gün sonra kişiye özel hazırlanan egzersiz programına başlanır. Başarı oranı oldukça yüksek bir operasyondur.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Sonrası
Boyun fıtığı ameliyatı geçirmiş hastaların iyileşme döneminde dikkat etmesi gerekenler şöyle sıralanır:
– Hasta ilk hafta istirahatine devam etmelidir.
– Yataktan kalkma, oturma ve kalkma yöntemi hakkında hekimin önerileri dikkate alınmalıdır.
– Tuvalet ihtiyacı ilk hafta oturarak giderilmelidir.
– Bir gün sonra banyo yapılabilir.
– 7 günlük istirahat sonrasında günlük yürüyüşlere başlanmalıdır.
– Ameliyat yerinin temiz tutulmasına dikkat edilmelidir.
– Sigara, alkol gibi sağlıksız alışkanlıklar mutlaka terk edilmelidir.
– İlk 7 gün cinsel aktiviteler sınırlandırılmalıdır.
– Kilo kontrolü yapılmalıdır.
– Hekimin önerdiği ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.