Normal Basınçlı Hidrosefali
DİKKAT ; İleri yaşlarda idrar kaçırma, dengesizlik, unutkanlık üçlüsü, tanısı rahatlıkla konulan ve tedavi edilebilen tek demans hastalığı olan, Normal Basınçlı Hidrosefaliye işaret ediyor olabilir.
Bu yazımda sizlere tedavi edilebilen tek demans rahatsızlığı olan Normal Basınçlı Hidrosefaliyi anlatmak istiyorum ;
Yaşlılıkta unutkanlığa veya yürüme bozukluğuna neden olan Parkinson, Demans (Alzheimer) gibi hastalıkların yanı sıra Normal Basınçlı Hidrosefali sık görülen bir durumdur. Yardımla yaşamını sürdüren ileri yaşlılarda yapılan bir araştırmada görülme sıklığı %9 – 14 arasında bulunmuştur. Bu üç belirtinin bir arada bulunması hastalığın tanısını güçlendirir.
PEKİ, NEDİR BU NORMAL BASINÇLI HİDROSEFALİ ?;
Beynimizin içinde “karıncık” adı verilen içi sıvı dolu boşluklar vardır. Bu boşlukların içinde her gün yaklaşık yarım litre, kayasuyu berraklığında beyin sıvısı yapılır ve bu sıvı beynin yüzeyine çıkıp beyin tarafından emilir. Beynimiz bu işlemi her gün tekrarlar. İleri yaşlarda beyin omurilik sıvısının emilimi bozulur ve beyin içindeki karıncıklar büyürken beyin küçülmeye başlar.
Dolayısıyla biriken sıvı , boşlukları genişletir ve bu şikayetler ortaya çıkar. Ancak basınç artışı olmadığı için normal basınçlı hidrosefali adı verilir.
Olguların pek çoğunda altta yatan neden saptanmaz.,,
İleri yaşlarda ; Kafa travması
Yıllar önce geçirilmiş beyin kanaması
Tümör veya kistler
Cerrahi sırasında görülen kanamalar,
Tıkayıcı beyin damar hastalıkları
Menenjit
Diğer beyin enfeksiyonları neticesinde oluşabilir.
Bütün yaşlılarda görülmez, beyin kanaması geçirmiş olmak riski artırır.
Hastalığın üç tipik bulgusu vardır;
Belirtiler genelde bu sırayla ortaya çıkar.
1) Yürüme bozukluğu; Adımlar kısa basamaklı ve yavaştır. Hastaların ayaklarını kaldırmada, merdiven çıkmalarında sıkıntı görülür. Etraflarında dönmelerinde sorun yaşarlar. Yavaş ve pek çok adımla yürürler. Denge sorunu ve yürümede çekilen sıkıntı ilk ve en sık gözlenen şikayettir.
2) Hafıza kaybı (Özellikle yakın hafıza); Günlük aktivitelere karşı ilginin azalması ve yakın zamana yönelik hafıza kaybı görülür. Hasta yıllar öncesini net hatırlayabilir ama özellikle yakın zamanı karıştırır. Normal basıncı hidrosefali hastalarında görülen belirtiler çok şiddetli olmadığı için, yaşlanmanın doğal süreci sayılır ve genellikle ihmal edilir. Hastalar kendilerinde bulunan sorunların sıklıkla farkında olmazlar ve kabullenmek istemezler.
3) İdrar kaçırma: Mesane kontrolünde bozulmalar yaşanabilir. Bazı hastalarda sık tuvalete gitme olarak görülürken, bazılarında ise mesane kontrolü tamamen bozulur. İdrarını hiç fark etmeden kaçırır.
Tanısı Nasıl Konulur?
Magnetik rezonans (MR) görüntülemede hidrosefali görülür. Ancak yaşlılarda çekilen çoğu MR’da bu görüntü olabileceği için kesin tanı için yeterli değildir. Klinik ve MR bulgularıyla normal basınçlı hidrosefali düşünülen hastanın belinden bir miktar BOS boşaltılır. Kişi aynı gün gözlenir, şikayetlerinde düzelme varsa kesin tanı konmuş olur.
Tedvaisi Mümkün Tek Hastalık Demans Hastalığıdır.
Şant operasyonuyla Halk arasında ki deyimiyle (POMPA) tedavi mümkün. Tedavi beyin omurilik suyunu tahliye etme prensibine dayanır. Bu işlem şant (pompa) denilen sistemle sağlanır. Şant, beyin boşluğundaki sıvıyı , karına pompalar. Sistem cilt altında kalır ve dışardan fark edilmez. Günümüzde kullanılan ayarlanabilir şantlar sayesinde kişinin klinik durumuna göre ne kadar BOS boşaltılacağı poliklinik şartlarında azaltılıp artırılabilir. Hastalar genellikle bir gün hastanede kaldıktan sonda taburcu olur. Operasyon sonrası yürüme bozukluğu, hafif demans ve mesane kontrol sorunları birkaç gün içinde düzelebilir. Düzelmenin hızını ve derecesini önceden kestirmek mümkün değildir. Hastalarda operasyon öncesi yaşanan sorunların ne kadar süredir mevcut olduğu ve semptomların şiddeti tedaviye yanıt vermede belirleyici olmaktadır.
